Radni województwa zebrali się na niecodziennej, ważnej sesji sejmiku, która odbyła się nie jak zwykle w urzędzie marszałkowskim, ale w Centrum Wystawienniczo-Kongresowym G2A Arena w Jasionce i w całości poświęcona była konsultacjom nowego programu operacyjnego województwa Fundusze Europejskie dla Podkarpacia. Po sesji odbyły się ogólnodostępne konsultacje projektu programu regionalnego, w których wzięli głównie udział podkarpaccy samorządowcy, a także - zdalnie – przedstawiciele Komisji Europejskiej.

Sesja sejmiku poświęcona FEP

W sesji sejmiku uczestniczyła minister Małgorzata Jarosińska-Jedynak z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, która omówiła uwarunkowania dotyczące nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027, w tym kwestie dotyczące nowego programu regionalnego dla Podkarpacia. Minister Jarosińska-Jedynak podkreśliła, że Podkarpacie otrzyma w nowej perspektywie więcej środków niż w poprzedniej, czyli 2 mld 181 mln euro, chociaż łącznie polskie regiony otrzymają mniej unijnych pieniędzy.

 

Możemy tu mówić o sukcesie negocjacyjnym marszałka województwa i całego zespołu pracującego nad nowym programem regionalnym – mówiła minister Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

 

Omawiając nową perspektywę w kontekście programu regionalnego, minister Jarosińska-Jedynak mówiła o tym, że Unia Europejska stawia nam nowe cele, które trzeba będzie zrealizować. Wśród nowych wyzwań i priorytetów UE są przede wszystkim są kwestie dotyczące ochrony środowiska i te zapobiegające zmianom klimatycznym. Dlatego co najmniej 30% środków z EFRR ma być przeznaczone właśnie na cel klimatyczny. W podkarpackim programie regionalnym na te właśnie cele - na przeciwdziałanie negatywnym skutkom zmian klimatu, ochronę środowiska, efektywność energetyczną oraz odnawialne źródła energii - zaplanowana jest jedna z najwyższych kwot to jest ponad 500 mln euro.

Minister Jarosińska-Jedynak mówiła także o tym, jak przebiega harmonogram prac nad programami regionalnymi oraz o tym, jak ważne są konsultacje społeczne programu, które właśnie się rozpoczęły:

Konsultacje to jest właśnie dobry element zasady partnerstwa, gdy przedstawiamy gotowy dokument, wysłuchujemy głosu mieszkańców regionu i odpowiadamy na te potrzeby, które są zgłaszane. Oczywiście potrzeb jest dużo i nie sfinansujemy wszystkiego, to jest niemożliwe, musimy się trzymać tych ram prawnych stawianych przez KE i wymagań na poziomie krajowym – mówiła minister Jarosińska-Jedynak.

Przed państwem jeszcze wysłuchania, ustalenie ostatecznej wersji programu, uzgodnienie jej z ministerstwem i przekazanie programu do KE celem negocjacji. 15 marca to jest termin, kiedy wszystkie programy powinny wpłynąć do KE celem rozpoczęcia formalnych negocjacji, aby jeszcze w 2022 można było ogłosić pierwsze nabory – dodała minister Jarosińska-Jedynak.

 

 

O nowym programie regionalnym Fundusze Europejskie dla Podkarpacia mówił także marszałek Władysław Ortyl, który podkreślił, że konsultacje, które właśnie się rozpoczynają, są bardzo ważne i cieszy się, że głos w tej debacie będą mogli zabrać najpierw radni województwa a zaraz po nich mieszkańcy całego regionu.

 

Wiemy, że jeżeli nasz program regionalny będzie szeroko konsultowany, to będzie on lepiej znany, rozumiany, a potem będzie mieszkańcom łatwiej z niego korzystać, sięgać po te unijne pieniądze – mówił marszałek Władysław Ortyl.

 

Marszałek Władysław Ortyl mówił w kontekście nowego programu o kluczowych, strategicznych inwestycjach, wśród których są drogi wojewódzkie poprawiające dostęp do sieci TNT czyli A4, S19 i S74, Podkarpackie Centrum Zdrowia Dziecka czy Szpital Uniwersytecki, Podkarpackie Centrum Nauki i PCI oraz Podkarpacka Kolej Aglomeracyjna.

Bieszczady, Błękitny San, Roztocze – to regiony, które wymienił marszałek Ortyl, wskazując na konieczność ich szczególnego wsparcia w ramach nowej perspektywy unijnej. Na koniec swojego wystąpienia marszałek Ortyl powiedział, że cieszy się, że tą sesją rozpoczynają się konsultacje FEP i że radni będą mogli się więcej dowiedzieć o nowym programie. Przypomniał też i zachęcił mieszkańców regionu do udziału w konsultacjach, które odbędą się w trzech miastach:

·     Przemyślu (21 stycznia 2022 r.)

·     Krośnie (24 stycznia 2022 r.)

·     Tarnobrzegu (26 stycznia 2022 r.)

 

 

Szczegółowo nowy program regionalny omówił Dyrektor Departamentu Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym - Wojciech Magnowski, który poinformował, jak jest on skonstruowany, jakie ma osie priorytetowe i na jakie zadania w ramach poszczególnych priorytetów będą przeznaczone unijne środki. Nowy program regionalny, tak jak poprzedni, jest finansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego. Pierwszy fundusz to tzw. projekty „twarde”, infrastrukturalne, drugi to obszar projektów  tzw. „miękkich”, społecznych.

W ramach EFRR najwięcej pieniędzy – bo aż 513,4 mln euro trafi na priorytet II - Energia i Środowisko. Jest to priorytet, który ma przyczynić się do ochrony środowiska i pozwoli on na realizację m.in. zadań z obszaru zrównoważonej gospodarki wodno-ściekowej, OZE, gospodarki o obiegu zamkniętym, termomodernizacji budynków, ochrona przyrody i różnorodności biologicznej.

Na drugim miejscu pod względem puli kierowanych dotacji będzie Priorytet 6 - Rozwój Zrównoważony Terytorialnie – 318,8 mln euro, który pozwoli na przykład na rozwój cennych turystycznie obszarów takich jak Bieszczady czy Roztocze, a także na szereg innych inwestycji w podkarpackich miejscowościach.

Jeżeli chodzi o EFS to wszystkie działania w tym obszarze zostały skumulowane w jednym Priorytecie 7 (prawie 494 mln euro) – Kapitał ludzki gotowy do zmian. To obszar środków dedykowany na aktywizację osób pozostających bez pracy, aktywizację zawodową młodzieży w trudnej sytuacji, a także osób młodych pozostających bez pracy. Z tego obszaru będą też wspierane osoby odchodzące z rolnictwa, a także możliwe będzie finansowanie działań podnoszących kwalifikacje zawodowe i kompetencje pracowników. 

Poszczególne obszary wsparcia FEP w podziale na część infrastrukturalną i społeczną przedstawiają się następująco:

 

Priorytet:	Nazwa priorytetu:	Rodzaj finansowania:
Priorytet 1.	Konkurencyjna i Cyfrowa Gospodarka	EFRR 236,4 mln euro
Priorytet 2.	Energia i Środowisko	EFRR 513,4 mln euro
Priorytet 3.	Mobilność miejska	EFRR 70,3 mln euro
Priorytet 4.	Mobilność i Łączność	EFRR 234,9 mln euro
Priorytet 5.	Infrastruktura Bliżej Ludzi	EFRR 194,9 mln euro
Priorytet 6.	Rozwój Zrównoważony Terytorialnie	EFRR 318,8 mln euro
Priorytet 7.	Kapitał ludzki gotowy do zmian	EFS+ 493,7 mln euro
Priorytet 8.	Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność	EFS+ 30 mln euro
Priorytet 9.	Pomoc techniczna	EFRR
Priorytet 10.	Pomoc techniczna	EFS+

 

Nowy program jest tak skonstruowany, że samorządy będą mogły skorzystać z funduszy w ramach wszystkich priorytetów, podobnie organizacje pozarządowe. Również z bardzo wielu obszarów będą mogli korzystać także przedsiębiorcy – mówił dyr. Wojciech Magnowski.

 

Po prezentacjach i omówieniu nowego programu operacyjnego głos zabrali radni, którzy wypowiadali się na temat wykorzystania środków unijnych. Swoje uwagi zgłosił między innymi Piotr Tomański, zwracając uwagę na niewykorzystany ciągle potencjał turystyczny Przemyśla. Jan Tarapata podkreślał z kolei, że bardzo ważne przy wydawaniu unijnych środków jest patrzenie przez pryzmat rozwoju lokalnych firm, a także poprzez wzmocnienie edukacji – co pozwoli przygotować przyszłe kadry dla gospodarki.

 

Jeżeli dobrze zainwestujemy te pieniądze, dadzą one znakomity efekt w przyszłości. – mówił radny Jan Tarapata.

 

Wicemarszałek Ewa Draus podkreślała, że FEP bardzo dobrze wpisuje się w Regionalną Strategię Innowacji i będzie miał wpływ na zwiększenie innowacyjności podkarpackiej gospodarki:

 

FEP daje możliwości, aby wspierać innowacyjność w tych sektorach, które ją wykazują. Do tej pory było to przede wszystkim lotnictwo, ale my widzimy także inne sektory oraz ich nowe możliwości w zakresie innowacyjności – mówiła wicemarszałek Ewa Draus.

 

Wicemarszałek Ewa Draus mówiła także o tak ważnych kwestiach jak wzmocnienie transportu publicznego i zeroemisyjnego - nie tylko w stolicy regionu, ale także w innych miastach regionu. Dodała, że FEP jest tak skonstruowany, że da nowe impulsy wszystkim powiatom, aby włączać je w rozwój regionu.

Radny Stefan Bieszczad podkreślal, że nowy program regionalny to potężny zastrzyk gotówki dla regionu. Mówił też, że cieszy go korelacja tego programu ze strategią województwa, a także apelował, aby pamiętać i wspierać szczególnie poprzez FEP miasta, które tracą swoje funkcje. Wspominał o konieczności wzmocnienia partnerstwa publiczno-prywatnego.

 

Bardzo dziękuję za przeprowadzone do tej pory konsultacje. Liczę, że wszystkie uwagi, które spłyną zostaną uwzględnione i ten dokument przybierze jeszcze bogatszą formę – mówił Stefan Bieszczad.

 

Głos w debacie zabrał także obecny na sesji sejmiku poseł Wiesław Buż:

 

Budujące jest to, że takie konsultacje dają szansę samorządowcom, organizacjom, mieszkańcom, a dzięki temu wszyscy mogą być przydatni społecznie, zgłaszając swoje uwagi do tego programu. Cieszę się, że w programie regionalnym jest wielka różnorodność zadań, które obejmują wszystkie dziedziny naszego życia – mówił poseł Buż.

 

 

Konsultacje społeczne

Po sesji sejmiku w sali kongresowej CWK odbyły się pierwsze konsultacje społeczne nowego programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Podkarpacia (FEP), które skierowane były do wszystkich mieszkańców regionu, w szczególności do samorządowców. W konsultacjach można było wziąć udział poprzez internet. Nie tylko słuchać wystąpień zaproszonych gości, ale także zadawać pytania obecnym w Centrum Wystawienniczo-Kongresowym ekspertom.

Uczestnicy spotkania – tak jak wcześniej radni - wysłuchali prezentacji omawiających nowy program regionalny, które przedstawili marszałek Władysław Ortyl, minister Małgorzata Jarosińska-Jedynak oraz dyr. Zarządzania RPO w UMWP – Wojciech Magnowski.

Zdalnie z uczestnikami konsultacji spotkali się przedstawiciele Komisji Europejskiej: Christopher Todd – dyr. Wydziału ds. Polski Czech i Słowacji w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Społecznych i Włączenia Społecznego oraz wicedyrektor tego wydziału - Cinzia Masina.

Christopher Todd podkreślał, że Polska ciągle pozostaje największym beneficjentem polityki spójności, a odnosząc się do Podkarpacia i zarządzania dotychczasowym Regionalnym Programem Operacyjnym chwalił Instytucję Zarządzającą czyli urząd marszałkowski za sprawne zarządzanie funduszami oraz ich skuteczne promowanie.

 

Chcę pogratulować panu marszałkowi i całej Instytucji Zarządzającej udanej realizacji poprzedniej perspektywy – mówił Christopher Todd.

 

Todd mówił o wielkiej roli Rzeszowa, o działających w nim instytucjach, uczelniach podkreślając, że to ważne, aby ten obszar metropolitalny Rzeszowa nadal się rozwijał, ale co równie istotne trzeba zadbać o mniejsze miejscowości regionu, aby ich mieszkańcy nie byli wykluczeni, by mieli lepszy dostęp do usług, szkolnictwa, opieki medycznej czy komunikacji.

Przedstawiciel Komisji Europejskiej mówił podczas konsultacji, że cieszy go, iż region wspiera inicjatywy oddolne i lokalne społeczności poprzez dostępne instrumenty. Zachęcał także do współpracy transgranicznej z sąsiadami, nawet w ramach regionalnego programu, zapewniając, że Komisja Europejska jest elastyczna w tych kwestiach.

Zachęcał też, aby konsultacje społeczne nowego programu były jak najszersze, aby objęły jak najwięcej osób, środowisk, grup zawodowych. Powiedział także, że Podkarpackie ma powody do wielkich ambicji i podziękował urzędowi za fantastyczne działania komunikacyjne, które zostały podjęte do tej pory, o czym świadczą liczne nagrody.

 

Wszyscy obywatele powinni mieć świadomość, jak wielką rolę odgrywają Fundusze Europejskie – powiedział Christopher Todd.

 

 

Cinzia Mazina podkreślała z kolei, że cieszy się, iż region jest tak zaawansowany jeżeli chodzi o negocjacje z KE. Mówiła o trzech celach, które UE chce zrealizować do 2030 roku, a są to: wzrost poziomu zatrudnienia, większy udział osób dorosłych w szkoleniach oraz zmniejszenie liczby osób dotkniętych ubóstwem. Odnosząc się do programu regionalnego powiedziała natomiast:

 

Zależy nam, żeby ten program odzwierciedlał specyfikę regionu i odpowiadał na wyzwania, jakie stoją przed Podkarpaciem – mówiła Cinzia Mazina.

 

Od gratulacji rozpoczęła z kolei swoje wystąpienie wojewoda Ewa Leniart mówiąc o poprzedniej, kończącej się perspektywie unijnej. Mówiła także o nowych wyzwaniach, jakie stoją przed regionem, a są to kwestie związane z koronawirusem.

Po zakończeniu prezentacji rozpoczęła się debata z udziałem gości obecnych w Centrum Kongresowo-Wystawienniczym, a także osób zgłaszających pytania przez internet. Padały pytania m.in. o program dla Bieszczad, opiekę osób niepełnosprawnych, wsparcie dla przedsiębiorców czy uczelni. Obecna na spotkaniu poseł Teresa Pamuła pytała jak będzie promowana polityka zrównoważonego rozwoju oraz o wsparcie terenów, które się wyludniają, są biedniejsze, aby zapobiegać ich wykluczeniu. Wśród uczestników debaty był Dariusz Bożek, prezydent Tarnobrzega, który podkreślał, że takie spotkania są niezwykle potrzebne dla samorządowców, aby wiedzieli, jak się przygotować na nową perspektywę.

 

 

Oprócz kolejnych konsultacji FEP zaplanowanych w Przemyślu, Krośnie i Tarnobrzegu, dodatkowo 2 lutego za pośrednictwem stron internetowych i kanałów w mediach społecznościowych urzędu marszałkowskiego odbędzie się wysłuchanie publiczne, w którym będą mogli wziąć udział mieszkańcy województwa podkarpackiego. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie internetowej www.rpo.podkarpackie.pl pod bannerem: Konsultacje społeczne. Znajduje się tam projekt programu oraz stosowne formularze, za pośrednictwem których można zgłaszać swoje uwagi.

Tekst: Monika Konopka

Foto:Anna Magda

Wideo: Mateusz Romankiewicz

Biuro Prasowe UMWP