W związku z licznymi pytaniami, dotyczącymi wykonywania badań oraz wydawania orzeczeń lekarskich i psychologicznych w świetle nowych przepisów, przedstawiamy interpretację Ministerstwa Zdrowia w tej sprawie.
Sposób wypełniania orzeczeń lekarskich i psychologicznych
Wskazać należy, że orzeczenia lekarskie, które zostały określone w załącznikach nr 7 i 8 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (Dz. U. poz. 949) oraz orzeczenia psychologiczne, które zostały określone w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy (Dz. U. poz. 937), należy wypełnić zgodnie z objaśnieniami wskazanymi w ww. załącznikach do rozporządzeń, w taki sposób aby nie wzbudzało wątpliwości dla jakiej grupy kategorii praw jazdy odnosi się orzeczenie lekarskie lub psychologiczne. Dlatego też, wypełniając wskazuje się konkretną grupę kategorii prawa jazdy (w polu po lewej stronie) bez skreślania poszczególnych kategorii w grupie, jedynie skreślając pozostałe grupy kategorii prawa jazdy (ZP-Z.024.166.2015 – 01.10.2015).
Termin ważności orzeczeń psychologicznych wydawanych kierowcom wykonującym przewóz drogowy
Wskazać należy, że na podstawie art. 39k ust. 1 i 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1414, z późn. zm.), badania psychologiczne kierowcy wykonującego przewóz drogowy przeprowadzane w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy przeprowadzane są:
1) do czasu ukończenia przez kierowcę 60 lat – co 5 lat;
2) po ukończeniu przez kierowcę 60. roku życia – co 30 miesięcy.
Stosownie do art. 39k ust. 4 ww. ustawy pierwsze badanie psychologiczne wykonywane jest przed dniem wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego ukończenie kwalifikacji, a każde następne dla kierowcy w wieku do 60 lat – w terminie właściwym do ukończenia szkolenia okresowego, jednak nie później niż do dnia wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego ukończenie szkolenia okresowego. Tak więc częstotliwość badań psychologicznych została przez ustawodawcę skorelowana z terminami wydawania świadectwa kwalifikacji zawodowej.
Jednocześnie wskazać należy, że uprawniony psycholog wydając osobie zbliżającej się do ukończenia 60 r.ż., orzeczenie stwierdzające brak albo istnienie przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy, powinien ustalić w tym orzeczeniu termin następnego badania z uwzględnieniem przepisów art. 39k ust. 3 pkt 2 ww. ustawy. W tym przypadku kierowcy nie należy wpisywać obligatoryjnie terminu następnego badania psychologicznego za 5 lat, tylko odpowiednio krótszy termin, który uwzględniałby fakt, że kierowca po ukończeniu 60 r.ż. obligatoryjnie jest poddawany temu badaniu co 30 miesięcy.
W świetle powyższego należy stwierdzić, że w przypadku, gdy kierowca posiada orzeczenie, w którym termin następnego badania przypada po dniu ukończenia przez niego 60 r.ż., i zachowanie tego terminu skutkowałoby upływem dłuższego okresu niż 30 miesięcy od dnia ukończenia 60 r.ż., kolejne badanie należy przeprowadzić w odpowiednio wcześniejszym terminie, umożliwiającym dopełnienie ustawowego obowiązku, określonego w art. 39k ust. 3 pkt 2 ww. ustawy. Natomiast, jeżeli z terminu kolejnego badania określonego w orzeczeniu wydanym przed dniem ukończenia 60 r.ż. wynika, że od dnia ukończenia 60 r.ż. do wskazanego dnia badania upłynie okres krótszy niż 30 miesięcy, kolejne badanie powinno być przeprowadzone z zachowaniem terminu wynikającego z tego orzeczenia (ZP-Z.024.130.2015 – 09.07.2015).
Badania lekarskie kierowców wykonujących przewóz drogowy
Natomiast odnosząc się do wątpliwości związanych z kwestią wydawania orzeczeń lekarskich kierowcom zawodowym, zaznaczyć należy, iż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1414, z późn. zm.), kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega badaniom lekarskim przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
Wobec powyższego, ww. badania są badaniami profilaktycznymi, tj. wstępnymi, okresowymi lub kontrolnymi, których obowiązek przeprowadzenia wynika z ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.). W związku z tym, lekarz uprawniony do przeprowadzania badań profilaktycznych wystawia orzeczenie lekarskie, stwierdzające brak przeciwwskazań lub istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy, w tym przypadku kierowcy, określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332, z późn. zm.), które powinno być opatrzone dwoma pieczątkami lekarza, który posiada dwa rodzaje uprawnień (zarówno do badań profilaktycznych, jak i badań kierowców), jeżeli spełnia wymagania określone w art. 39j ustawy o transporcie drogowym (ZP-Z.024.166.2015 – 01.10.2015).
Przechowywanie dokumentacji badań lekarskich
Z kolei w odniesieniu do pytania w sprawie przekazywania dokumentacji medycznej kierowców wykonujących przewóz drogowy, nadmienić należy, że z uwagi na fakt, iż badania lekarskie tej grupy zawodowej są badaniami kodeksowymi, wykonywanymi na podstawie pisemnej umowy zawartej przez pracodawcę z podstawową jednostką służby medycyny pracy zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1184). Jednocześnie w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o służbie medycyny pracy, jednostka służby medycyny pracy prowadzi dokumentację medyczną osób objętych zakresem jej działania. Natomiast zgodnie z § 10 ust. 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej służby medycyny pracy, sposobu jej prowadzenia i przechowywania oraz wzorów stosowanych dokumentów (Dz. U. Nr 149, poz. 1002), wydanego na podstawie art. 11 ust. 4 ww. ustawy, w przypadku zakończenia działalności przez podstawową jednostkę służby medycyny pracy dokumentacja medyczna tej jednostki jest przekazywana do właściwego terytorialnie wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy.
Jednocześnie dokumentację prowadzoną w związku z badaniami lekarskimi przeprowadzanymi w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami na podstawie art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2015 r. poz. 155, z późn. zm.), przechowuje podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, gdyż w myśl art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. poz. 159, z późn. zm.), podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest obowiązany prowadzić, przechowywać i udostępniać dokumentację medyczną w sposób określony w niniejszym rozdziale oraz zapewnić ochronę danych zawartych w tej dokumentacji (ZP-Z.024.166.2015 – 01.10.2015).
