Ramowa Konwencja o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat (Konwencja Karpacka) jest wielostronną umową międzynarodową dotyczącą pojedynczego regionu górskiego, ustanowioną na zasadach traktatowych prawa międzynarodowego. Konwencja Karpacka została przyjęta dnia 22 maja 2003 r. w Kijowie i weszła w życie dnia 4 stycznia 2006 r. Celem Konwencji Karpackiej jest współpraca międzynarodowa oraz prowadzenie przez państwa będące jej Stronami wszechstronnej polityki na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju regionu karpackiego, dla poprawy jakości życia, wzmocnienia miejscowej gospodarki i społeczności lokalnych oraz zachowania walorów przyrodniczych, krajobrazowych i dziedzictwa kulturowego Karpat. Stronami Konwencji Karpackiej jest siedem państw regionu karpackiego: Republika Czeska, Rzeczpospolita Polska, Rumunia, Republika Serbii, Republika Słowacka, Ukraina 

i Węgry. Jak dotychczas stroną Konwencji Karpackiej nie stała się Unia Europejska (będąca stroną Konwencji Alpejskiej).

Najważniejszym organem konwencji jest Konferencja Stron. Do tej pory odbyło się pięć posiedzeń tego organu: pierwsze w 2006 r. w Kijowie, drugie w 2008 r. w Bukareszcie, trzecie w 2011 r. w Bratysławie,  czwarte w 2014 r. w Mikulowie, piąte w 2017 r. w Lillafüred (Węgry). Kolejne zaplanowano we wrześniu 2020 r.
w Rzeszowie i rozpocznie ono sprawowanie prezydencji w Konwencji przez Polskę
w latach 2020 – 2023.

              W każdej ze Stron Konwencji działa Krajowy Punkt Kontaktowy (National Focal Point) Konwencji Karpackiej (w Polsce utworzono go w ramach Ministerstwa Klimatu) zapewniający komunikację z pozostałymi Stronami oraz koordynację działań na rzecz wdrażania postanowień Konwencji na szczeblu krajowym. Wyłącznie
w Polsce funkcjonuje ponadto Krajowy Komitet Sterujący Konwencji Karpackiej (KKSKK). W skład KKSKK wchodzą m.in. przedstawiciele ministerstw, których zakresu odpowiedzialności dotyczy Konwencja, właściwych terytorialnie Urzędów Marszałkowskich i Wojewódzkich, Generalnej i Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska, Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, karpackich parków narodowych, czterech Euroregionów (Euroregion Karpacki, Euroregion Tatry, Euroregion Beskidy, Euroregion Śląsk Cieszyński), Polskiej Organizacji Turystycznej oraz działających w polskiej części Karpat organizacji pozarządowych (w tym Centrum UNEP/GRID-Warszawa).

              Organami pomocniczymi o charakterze eksperckim są Grupy Robocze Konwencji Karpackiej (Carpathian Convention Working Groups), składające się
z Krajowych Punktów Kontaktowych oraz/lub ekspertów przez nie nominowanych. Obecnie na rzecz wdrażania Konwencji Karpackiej działa osiem tematycznych Grup Roboczych:

• Grupa Robocza ds. ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej (Working Group on Conservation and Sustainable Use of Biological and Landscape Diversity)
• Grupa Robocza ds. planowania przestrzennego (WG on Spatial Development)
• Grupa Robocza ds. zrównoważonego rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich

              (Working Group on Sustainable Agriculture and Rural Development, SARD)

• Grupa Robocza ds. zrównoważonego leśnictwa (WG on Sustainable Forest Management)
• Grupa Robocza ds. zrównoważonego transportu, energetyki, przemysłu
  i infrastruktury (WG on Sustainable Industry, Energy, Transport and Infrastructure)
• Grupa Robocza ds. zrównoważonej turystyki (WG on Sustainable Tourism)
• Grupa Robocza ds. dziedzictwa kulturowego i wiedzy ludowej (WG on Cultural Heritage and Traditional Knowledge)
• Grupa Robocza ds. przystosowania do zmian klimatu (WG on Adaptation to Climate Change)

Zgodnie z Art. 2 ust. 1 Ramowej Konwencji Karpackiej jej Strony zobowiązane są prowadzić wszechstronną politykę na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju regionu karpackiego, również przez uwzględnienie celów i postanowień Konwencji
w politykach sektorowych poszczególnych Stron (dotyczących np. planowania przestrzennego, rolnictwa, leśnictwa, transportu i turystyki), lepszą koordynację tych polityk oraz zastosowanie zasady zintegrowanego podejścia do gospodarowania zasobami ziemi. Strony Konwencji Karpackiej  zobowiązały się do współpracy na rzecz:

• ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat oraz ich użytkowania w sposób zrównoważony,
• koordynowania planowania przestrzennego,
• zapewnienia zintegrowanego i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi i dorzeczami rzek,
• promowania zrównoważonej gospodarki rolnej i leśnej,
• rozwoju zrównoważonego transportu i infrastruktury,
• rozwoju zrównoważonej turystyki,
• promowania bezpiecznych dla środowiska technologii przemysłowych i produkcji energii,
• zachowania i promowania dziedzictwa kulturowego i wiedzy ludowej,
• oceny i monitorowania stanu środowiska,
• podnoszenia świadomości i edukacji społeczeństwa na temat Karpat.

Współpraca w ramach Konwencji Karpackiej jest ważnym elementem procesu integracji europejskiej co wynika z faktu, że jej Stronami są nie tylko państwa członkowskie Unii Europejskiej, ale również dwa państwa bezpośrednio z Unią sąsiadujące: ubiegająca się o członkostwo w Unii i posiadająca już status kraju kandydującego Republika Serbii (granicząca z dwiema Stronami Konwencji Karpackiej: Rumunią i Węgrami), oraz Ukraina (granicząca z czterema Stronami Konwencji Karpackiej: Republiką Słowacką, Polską, Rumunią i Węgrami).

 Z  uwagi na ramowy charakter Konwencji Karpackiej i stopień ogólności jej zapisów, jej wdrażanie wymaga uprzedniego przyjęcia odpowiednich powiązanych
z nią dokumentów wykonawczych - tematycznych protokołów, dotyczących poszczególnych dziedzin objętych Konwencją. Protokoły tematyczne do ramowej konwencji mają taki sam jak sama konwencja status wiążących jego Strony aktów prawa międzynarodowego. Do  chwili obecnej przyjęto następujących pięć protokołów  tematycznych do ramowej Konwencji Karpackiej:

• Protokół o ochronie i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej
  i krajobrazowej - 2008, Bukareszt
• Protokół o zrównoważonej turystyce – 2011, Bratysława
• Protokół o zrównoważonej gospodarce leśnej - 2011, Bratysława
• Protokół o zrównoważonym transporcie – 2015, Mikulov,
• Protokół o zrównoważonym rolnictwie i rozwoju obszarów wiejskich - 2017 Lillafüred (Węgry).

Protokół o ochronie i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej do Konwencji Karpackiej

Protokół o ochronie i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej (nazywany skrótowo Protokołem o bioróżnorodności) do Konwencji Karpackiej został przyjęty podczas drugiego spotkania Konferencji Stron (COP2) Konwencji i podpisany przez pięć Stron Konwencji dnia 19 czerwca 2008 r.
w Bukareszcie. Polska ratyfikowała Protokół o bioróżnorodności dnia 9 grudnia 2009 r., wszedł on w życie w stosunku do Polski dnia 28 kwietnia 2010 r. Na terytorium Polski Protokół o ochronie i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej do Ramowej Konwencji Karpackiej stosuje się do tego samego co Konwencja obszaru 18 612,48 km2 (ok. 6 % powierzchni lądowej kraju) położonego w województwach małopolskim, podkarpackim i śląskim.

W latach 2009-2013 Protokół o bioróżnorodności był sukcesywnie ratyfikowany przez kolejne Strony Konwencji, stające się w ten sposób pełnoprawnymi Stronami tego Protokołu. Od dnia 4 lipca 2013 r. Protokół o bioróżnorodności obowiązuje już we wszystkich siedmiu państwach regionu karpackiego. Celem Protokołu jest koordynacja i harmonizacja działań jego Stron oraz ich współpraca na rzecz wdrażania postanowień ww. artykułu Konwencji. Protokół o bioróżnorodności zobowiązuje jego Strony do podjęcia wspólnych działań we współpracy wszystkich Stron w skali całych Karpat, oraz przez poszczególne Strony na ich terytorium,
w oparciu o odnośne przepisy prawa krajowego.

Merytoryczne postanowienia Protokołu o bioróżnorodności dotyczą:

• ochrony, utrzymania, odtwarzania i zrównoważonego użytkowania siedlisk naturalnych i półnaturalnych (Art. 8 Protokołu), oraz odtwarzania siedlisk zdegradowanych (Art. 10) istotnych dla osiągnięcia celów Protokołu
• zapewnienia ciągłości i wzajemnej spójności pomiędzy naturalnymi
  i półnaturalnymi siedliskami oraz tworzenia sieci ekologicznej w Karpatach (Art. 9)
• ochrony i zrównoważonego użytkowania gatunków rodzimej flory i fauny Karpat (Art. 11), w tym gatunków zagrożonych, endemicznych i dużych drapieżników Karpat (Art. 12)
• zapobiegania wprowadzaniu inwazyjnych gatunków obcych lub organizmów genetycznie zmodyfikowanych, które mogłyby zagrażać ekosystemom, siedliskom lub gatunkom Karpat; kontrolowania lub eliminowania takich gatunków lub organizmów (Art. 13)
• współpracy w ramach Karpackiej Sieci Obszarów Chronionych (Art. 14) oraz wzmacniania ochrony i zrównoważonego gospodarowania na terenach położonych poza obszarami chronionymi (Art. 15)
• konsultacji, harmonizacji i koordynacji działań podejmowanych na obszarach przygranicznych (Art. 16)
• opracowania i wdrażania planów zarządzania (Art. 17)
• harmonizacji systemów monitoringu i opracowania wspólnego systemu informacji o różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat (Art. 18)
• koordynacji badań naukowych (Art. 19).

Protokół o zrównoważonej turystyce do Konwencji Karpackiej

Protokół o zrównoważonej turystyce do Konwencji Karpackiej został przyjęty podczas trzeciego spotkania Konferencji Stron (COP3) Konwencji Karpackiej i podpisany przez cztery Strony Konwencji dnia 27 maja 2011 r. w Bratysławie. Rzeczpospolita Polska podpisała Protokół o zrównoważonej turystyce dnia 8 września 2011 r. podczas XXI Forum Ekonomicznego w Krynicy.

Zgodnie z przyjętymi w Konwencji Karpackiej zasadami Protokół o zrównoważonej turystyce wszedł w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia Depozytariuszowi (którym tak samo jak w przypadku Konwencji jest Rząd Ukrainy) czwartego dokumentu ratyfikacji, zatwierdzenia, przyjęcia, lub przystąpienia. Protokół o zrównoważonej turystyce wszedł w życie dnia 29 kwietnia 2013 r. w stosunku do czterech pierwszych jego Stron (Republika Czeska, Rzeczpospolita Polska, Republika Słowacka, Węgry), będących państwami Grupy Wyszehradzkiej (V4). Aktualnie Protokół został podpisany przez siedem państw w tym Serbię, Słowację i Ukrainę.

Na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej Protokół o zrównoważonej turystyce do Ramowej Konwencji Karpackiej stosuje się do tego samego co Konwencja obszaru 18 612,48 km2 (ok. 6 % powierzchni lądowej kraju) położonego w województwach małopolskim, podkarpackim i śląskim.

Protokół o zrównoważonej turystyce do Ramowej Konwencji Karpackiej stanowi rozwinięcie i uszczegółowienie postanowień Art. 9 Konwencji, zobowiązującego Strony Protokołu do podjęcia środków i współpracy na rzecz promowania zrównoważonej turystyki w Karpatach, przynoszącej korzyści ludności miejscowej, opartej na wyjątkowym charakterze przyrody, krajobrazu i dziedzictwa kulturowego Karpat; oraz promowania współpracy transgranicznej w tym zakresie.

Celem Protokołu jest koordynacja i harmonizacja działań jego Stron oraz ich współpraca na rzecz wdrażania postanowień ww. artykułu Konwencji. Protokół
o zrównoważonej turystyce zobowiązuje jego Strony do podjęcia wspólnych działań we współpracy wszystkich Stron w skali całych Karpat, oraz przez poszczególne Strony na ich terytorium, w oparciu o odnośne przepisy prawa krajowego.

Merytoryczne postanowienia Protokołu o zrównoważonej turystyce dotyczą między innymi:

• promowania regionu karpackiego jako kierunku turystyki zrównoważonej (Art. 8 Protokołu)
• rozwoju, promowania i marketingu karpackich regionalnych produktów, usług
  i pakietów turystyki zrównoważonej (Art. 9)
• zapewniania wspólnych, wysokich standardów jakościowych w zakresie rozwoju turystyki zrównoważonej w Karpatach (Art. 10)
• zwiększania udziału turystyki w zrównoważonym rozwoju gospodarki lokalnej na terenie Karpat (Art. 11)
• zarządzania ruchem turystycznym w Karpatach z korzyścią dla środowiska i dla zrównoważonego lokalnego rozwoju gospodarczego obszarów mniej wrażliwych ekologicznie, mniej rozwiniętych i mniej wykorzystywanych przez turystykę, lecz mających wystarczający potencjał umożliwiający wchłonięcie 
  i przyjęcie części ruchu turystycznego (Art. 12)
• zwiększania wkładu turystyki w ochronę przyrody i zrównoważone wykorzystanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat (Art. 13)
• zwiększania wkładu turystyki w zrównoważoną gospodarkę rolną na terenie Karpat (Art. 14)
• zwiększania wkładu turystyki w zrównoważoną gospodarkę leśną w Karpatach (Art. 15)
• planowania i zrównoważonego rozwoju transportu i infrastruktury turystycznej na terenie Karpat (Art. 16)
• zwiększania wkładu turystyki w zachowanie i promocję dziedzictwa kulturowego i tradycyjnej wiedzy lokalnych społeczności Karpat (Art. 17)
• zwiększania wkładu turystyki w edukację społeczeństwa i budowanie społecznej świadomości zagadnień zrównoważonego rozwoju (Art. 18)
• promowania współpracy transgranicznej w zakresie rozwoju turystyki zrównoważonej w Karpatach (Art. 20)

 

Protokół o zrównoważonej gospodarce leśnej

Protokół o zrównoważonej gospodarce leśnej do Konwencji Karpackiej został przyjęty podczas trzeciego spotkania Konferencji Stron (COP3) Konwencji Karpackiej
i podpisany przez sześć Stron Konwencji (aktualnie podpisany przez siedem Stron Konwencji) dnia 27 maja 2011 r. w Bratysławie. Polska podpisała Protokół
o zrównoważonej gospodarce leśnej dnia 8 września 2011 r. podczas XXI Forum Ekonomicznego w Krynicy. Polska nie ratyfikowała dotychczas Protokołu
o zrównoważonej gospodarce leśnej do Konwencji Karpackiej.

Protokół o zrównoważonej gospodarce leśnej do Ramowej Konwencji Karpackiej stanowi rozwinięcie i uszczegółowienie postanowień dotyczących leśnictwa ustępów 3-6 Art. 7 Konwencji („Zrównoważone rolnictwo i leśnictwo”), zobowiązującego Strony Protokołu do działań na rzecz zrównoważonego gospodarowania i ochrony lasów karpackich przynoszących korzyści obecnemu
i przyszłym pokoleniom, m.in. przez stosowanie zrównoważonych praktyk
w gospodarce leśnej na terenach górskich w Karpatach, tworzenie odpowiedniej wielkości i ilości obszarów chronionych w lasach naturalnych (zwłaszcza pierwotnych), oraz stosowanie przyjaznych dla środowiska działań w leśnictwie zapewniających odpowiednie zatrzymywanie wody opadowej na terenach górskich w celu skuteczniejszego zapobiegania powodziom.

Celem Protokołu jest koordynacja i harmonizacja działań jego Stron oraz ich współpraca na rzecz wdrażania postanowień ww. artykułu Konwencji. Protokół
o zrównoważonej gospodarce leśnej zobowiązuje jego Strony do podjęcia wspólnych działań we współpracy wszystkich Stron w skali całych Karpat, oraz przez poszczególne Strony na ich terytorium, w oparciu o odnośne przepisy prawa krajowego.

Merytoryczne postanowienia Protokołu o zrównoważonej gospodarce leśnej dotyczą między innymi:

• zapewnienia funkcji produkcyjnych lasów i ich roli w rozwoju obszarów wiejskich (Art. 9);
• identyfikacji i ochrony lasów naturalnych, zwłaszcza lasów dziewiczych (Art. 10);
• gospodarki leśnej na obszarach chronionych (Art. 11);
• wzmocnienia ochronnych funkcji lasów (Art. 12);
• promowania odtwarzania lasów zbliżonych do naturalnych (Art. 13);
• wzmocnienia roli sektora leśnego w łagodzeniu zmian klimatu, ograniczenia zagrożeń i łagodzenia skutków (Art. 14);
• wzmocnienia społecznych funkcji lasów (Art. 15);
• zarządzania dziką przyrodą i harmonizacji polityki dotyczącej sieci ekologicznych oraz celów i środków gospodarki leśnej (Art. 16);
• kompatybilnych systemów monitoringu i informacji (Art. 17);
• koordynacji badań naukowych i wymiany informacji (Art. 18).

Ponadto, Protokół o zrównoważonej gospodarce leśnej przewiduje działania
i współpracę jego Stron m.in. na rzecz:

• utrzymania lub zwiększenia lesistości;
• właściwego wykorzystania drewna jako przyjaznego dla środowiska, odnawialnego surowca;
• działania na rzecz zrównoważonego użytkowania innych niż drewno produktów leśnych;
• poprawy zdrowia i żywotności lasów;
• lepszej ochrony i zrównoważonego użytkowania elementów różnorodności biologicznej w lasach;
• promowania dziedzictwa kulturowego lasów;
• udziału regionalnych i lokalnych władz i społeczności w gospodarce leśnej;
• identyfikacji, rozwoju i stosowania odpowiednich systemów płatności za dostarczane przez lasy dobra i usługi ekologiczne;
• wzmacniania dobrego zarządzania sektorem leśnym i egzekwowania prawa leśnego, ze szczególnym uwzględnieniem zwalczania nielegalnego pozyskiwania drewna i związanego z nim handlu;
• identyfikacji, rozwoju i wdrażania najlepszych praktyk gospodarki leśnej
  i hodowli lasów zbliżonych do naturalnych.

Protokół o zrównoważonym transporcie

Protokół o zrównoważonym transporcie do Konwencji Karpackiej został przyjęty podczas czwartego spotkania Konferencji Stron (COP4) Konwencji Karpackiej
i podpisany przez cztery Strony Konwencji (Republikę Czeską, Rumunię, Republikę Serbii i Republikę Słowacką) dnia 26 września 2014 r. w Mikulovie (Republika Czeska). Aktualnie podpisany jest przez sześć Stron Konwencji w tym Polskę i Ukrainę. Rzeczpospolita Polska podpisała Protokół dnia 15 czerwca 2015 r. w Kijowie, Ukraina dnia 26 czerwca 2015 r., natomiast Węgry nie podpisały jak dotychczas tego Protokołu. Protokół został już ratyfikowany przez Republikę Czeską, Rumunię, Republikę Serbii, Republikę Słowacką, Polskę i Ukrainę.

Zgodnie z przyjętymi w Konwencji Karpackiej zasadami Protokół o zrównoważonym transporcie wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia Depozytariuszowi (którym tak samo jak w przypadku Konwencji jest Rząd Ukrainy) czwartego dokumentu ratyfikacji, zatwierdzenia, przyjęcia, lub przystąpienia. Z uwagi na powyższe, Protokół o zrównoważonym transporcie, który jak dotychczas został ratyfikowany tylko przez trzy Strony Konwencji, nie wszedł jeszcze w życie w stosunku do żadnej ze Stron Konwencji.

Protokół o zrównoważonym transporcie do Ramowej Konwencji Karpackiej stanowi rozwinięcie i uszczegółowienie postanowień Art. 8 Konwencji (Zrównoważony transport i infrastruktura), zobowiązującego Strony Protokołu do działań na rzecz:

• prowadzenia polityki planowania i rozwoju zrównoważonego transportu
  i infrastruktury, która będzie uwzględniać specyfikę środowiska terenów górskich, z uwzględnieniem potrzeb ochrony obszarów wrażliwych, różnorodności biologicznej i krajobrazowej oraz obszarów o szczególnym znaczeniu dla turystyki;
• podjęcia współpracy zmierzającej do rozwoju zrównoważonych polityk transportowych, które zapewnią korzyści wynikające z mobilności i możliwości dojazdu w Karpatach, jednocześnie minimalizując szkodliwe oddziaływania na zdrowie ludzkie, krajobraz, rośliny, zwierzęta oraz ich siedliska, a także uwzględniając środki kształtowania popytu na zrównoważony transport na wszystkich etapach planowania transportu w Karpatach; 
• współpracy w celu rozwijania modeli transportu przyjaznego dla środowiska
  w obszarach wrażliwych ekologicznie.

Celem Protokołu jest zacieśnienie i ułatwianie współpracy jego Stron na rzecz rozwoju zrównoważonego transportu towarowego i osobowego w Karpatach, w celu przyczynienia się do zrównoważonego rozwoju regionu przy jednoczesnym unikaniu, ograniczaniu, lub (tam, gdzie jest to konieczne) złagodzenia lub skompensowania negatywnego wpływu transportu i powiązanej z nim infrastruktury.

Art. 1 ust. 2 wymienia cele szczegółowe współpracy Stron w ramach wdrażania Protokołu:

• uwzględnianie specyfiki środowiska obszarów górskich w politykach zrównoważonego transportu oraz powiązanym z nimi planowaniu i rozwoju infrastruktury;
• rozwój zrównoważonych polityk transportu multimodalnego, zapewniających mobilność mieszkańców oraz możliwości dojazdu do obszarów miejskich, wiejskich, obszarów położonych z daleka od osiedli ludzkich, oraz do destynacji turystycznych;
• ograniczenie negatywnych wpływów na zdrowie ludzkie i poprawa bezpieczeństwa transportu;
• unikanie fragmentacji siedlisk naturalnych i pół-naturalnych powodowanej przez wszelkie rodzaje transportu i powiązaną z nimi infrastrukturę, oraz zachowanie i poprawa łączności ekologicznej w skali lokalnej, krajowej i makroregionalnej;
• rozwój i promowanie przyjaznych dla środowiska modeli i systemów transportu, w szczególności w obszarach wrażliwych ekologicznie;
• wdrażanie zrównoważonych systemów planowania transportu i zarządzania ruchem, oraz unikanie w miarę możliwości przekroczenia przepustowości ruchu tranzytowego w Karpatach;
• zapewnienie infrastrukturalnej funkcjonalności sieci transportowej;
• poprawa lub utrzymanie infrastruktury transportowej w celu zapewnienia jej wydajności, bezpieczeństwa, mobilności pasażerów i ładunków, oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.  

Protokół o zrównoważonym transporcie zobowiązuje jego Strony do podjęcia wspólnych działań we współpracy wszystkich Stron w skali całych Karpat, oraz przez poszczególne Strony na ich terytorium, w oparciu o odnośne przepisy prawa krajowego.

Merytoryczne postanowienia Protokołu o zrównoważonym transporcie dotyczą między innymi:

• sieci infrastruktury transportowej i jej łączności (Art. 8)
• transportu drogowego (Art. 9)
• transportu kolejowego (Art. 10)
• transportu wodnego (Art. 11)
• transportu powietrznego (Art. 12)
• transportu niezmotoryzowanego (Art. 13)
• systemów zarządzania transportem (Art. 14)
• standardów bezpieczeństwa transportu (Art. 15)
• określania kosztów rzeczywistych różnych rodzajów transportu (Art. 16)

Protokół o zrównoważonym rolnictwie i rozwoju obszarów wiejskich

Protokół o zrównoważonym rolnictwie i rozwoju obszarów wiejskich do Konwencji Karpackiej został przyjęty podczas piątego spotkania Konferencji Stron (COP5) Konwencji, które odbyło się na Węgrzech. Aktualnie został podpisany przez cztery Strony Konwencji (Czechy, Węgry, Polskę, Rumunię) i wszedł w życie 1 stycznia 2020 r. Zgodnie z Artykułem 7 Konwencji Karpackiej, celem Protokołu o zrównoważonym rolnictwie i rozwoju obszarów wiejskich (zwanego dalej "Protokołem") jest utrzymanie gospodarowania ziemią zgodnego z tradycyjnymi sposobami jej uprawy w sposób zrównoważony, przynosząc korzyści obecnym i przyszłym pokoleniom.

Aby osiągnąć powyższy cel, Strony będą harmonizować i koordynować swoje działania na rzecz zintegrowanego gospodarowania zasobami ziemi, zwiększając integrację aspektów środowiskowych z politykami rolnymi, jednocześnie poprawiając jakość życia, wzmacniając lokalne gospodarki i społeczności, a także ochronę wartości przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego.

Strony będą w tym celu współpracować zwłaszcza na rzecz:

• opracowywania, ulepszania i wdrażania właściwych dla danego obszaru strategii rozwoju obszarów wiejskich, charakteryzujących się integrującym, włączającym i całościowym podejściem, z uwzględnieniem specyficznych warunków gór i pogórza;
• zapewniania i realizowania wspólnych polityk promujących endogeniczny potencjał rozwojowy rolnictwa i obszarów wiejskich na obszarach
  o niekorzystnych warunkach gospodarowania;
• opracowywania i projektowania polityk i instrumentów w zakresie rolnictwa, uwzględniających aspekty środowiskowe;
• promowania zrównoważonych lub ekstensywnych praktyk rolno-środowiskowych oraz praktyk gospodarowania zasobami ziemi, a także produkcji ekologicznej w celu ochrony różnorodności biologicznej
  i różnorodności tradycyjnych krajobrazów kulturowych, a także naturalnych
  i półnaturalnych siedlisk, w tym pastwisk i obszarów chronionych;
• promowania zachowania i zrównoważonego wykorzystania zasobów genetycznych dla żywności i rolnictwa, lokalnych ras zwierząt domowych, odmian roślin uprawnych i odmian dziko rosnących;
• zakładania banków genów dla odmian lokalnych, jak również promowania rozprzestrzeniania i uprawy tych odmian;
• wdrażania działań na rzecz zachowania i promowania tradycyjnych praktyk rolniczych i związanej z nimi wiedzy tradycyjnej;
• wspierania lokalnych producentów rolnych w celu tworzenia krótkich łańcuchów dostaw, które stymulują lokalną gospodarkę i zwiększają chłonność regionu;
• promowania produkcji ekologicznej, lokalnych targowisk rolnych, producentów żywności tradycyjnej, rolnictwa wspieranego przez społeczności i innych form zrównoważonej produkcji żywności w małej skali;
• poprawy stanu zachowania tradycyjnej architektury i infrastruktury wiejskiej oraz wiejskiej sztuki i rzemiosła, w tym tworzenie ich regionalnych rejestrów (inwentaryzacja);
• promowania dywersyfikacji źródeł utrzymania na obszarach wiejskich, szczególnie poprzez powiązanie rolnictwa i turystyki, jak również wyrób
  i sprzedaż lokalnych produktów, dzieł sztuki i rękodzieła;
• wzmacniania edukacji formalnej i nieformalnej, promowania zaawansowanych szkoleń i zdobywania kwalifikacji, w tym międzypokoleniowego przekazywania wiedzy, dostępu do lokalnych usług publicznych i usług doradztwa;
• promowania obejmującego całe Karpaty monitoringu obszarów rolniczych
  i wiejskich, a także ich rozwoju społeczno-gospodarczego;
• opracowywania lub promowania skoordynowanych programów i projektów badań naukowych;
• rozwijania transnarodowej sieci i platformy wymiany wiedzy;
• włączania celów zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich do innych polityk sektorowych;
• pobudzania innowacji w zakresie gospodarki odpadami i energią na obszarach wiejskich oraz promowania inteligentnej energii oraz bezodpadowych rozwiązań i systemów

Szczegółowe informacje dot. Konwencji Karpackiej można znaleźć na stronie http://www.carpathianconvention.org/ , http://www.konwencjakarpacka.org.pl/pl/ oraz http://www.informatoriumkarpackie.pl/ .