Znaczenie dyplomacji parlamentarnej dla bezpieczeństwa Europy, Zielony Ład oraz odbudowa gospodarki regionu Karpat po kryzysie wywołanym pandemią koronawirusa to niektóre z kwestii, nad którymi pochylają się uczestnicy 32.edycji konferencji Europa Karpat, która przez dwa dni odbywa się na Podkarpaciu.
Na zamku w Krasiczynie oraz zdalnie - z wielu zakątków Europy - wzięli w niej udział polscy i zagraniczni parlamentarzyści, samorządowcy oraz naukcy. W wydarzeniu, którego organizatorem jest Kancelaria Sejmu RP, uczestniczy wicemarszałek Sejmu RP Ryszard Terlecki. Inicjatorem cyklicznych spotkań Europa Karpat jest poseł RP, przewodniczący sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych Marek Kuchciński. Konferencje od lat poświęcone są kwestiom kluczowym, wspólnym dla wielu krajów i regionów, na których terytoriach znajdują się Karpaty. Pierwszego dnia obrad samorząd województwa podczas konferencji reprezentowali marszałek województwa Władysław Ortyl oraz przewodniczący sejmiku Jerzy Borcz.
W tym momencie dla Europy – poza sprawami bezpieczeństwa, które jest absolutnie fundamentalne, najważniejsza jest sprawa Zielonego Ładu. Chcemy zwrócić uwagę na głos młodych Europejczyków – Polaków, Słowaków, Ukraińców, Węgrów i przedstawicieli innych krajów, na ich propozycje. Jakie będą Karpat, jak będzie wyglądała ich przyszłość - To zależy od ludzi, którzy ten region współtworzą – mówił w czasie konferencji w Krasiczynie poseł RP Marek Kuchciński, szef sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych - Dlatego tak ważne jest, by łączyć różne spojrzenia i znaleźć synergię w rozwoju kultury z gospodarką, polityką i ekologią.
Kilkanaście lat temu poseł RP Marek Kuchciński przestawił ówczesnym władzom Sejmu, że tam na południowym krańcu Polski będzie się odbywać spotkanie Europa Karapat. Mówił o tym, że będzie to lokalna inicjatywa. Władze sejmu, choć nie były przychylne naszej formacji, zgodziły się na to. Na pewno nie miano wówczas świadomości jak wielka idea i instytucja z tego przedsięwzięcia wyrośnie – mówił w Krasiczynie wicemarszałek Sejmu RP Ryszard Terlecki. – Tymczasem dziś już wiemy ile dzięki Europie Karpat, dzięki tym 32. już odsłonom powstało wiele pomysłów, inicjatyw, poznawali się ludzie - politycy, biznesmeni, uczeni, samorządowcy, ludzie kultury – zaznaczył marszałek Terlecki – Obok spotkań ta inicjatywa stworzyła znajomości, przyjaźnie, całą infrastrukturę współpracy, która tak cenna jest dla Europy Środkowej.
Pierwszy panel poświęcony był dyplomacji parlamentarnej w trosce o bezpieczeństwo Europy. Jego uczestnikami byli między innymi Ryszard Terlecki, wicemarszałek Sejmu RP, Mykola Kniazhytski z Rady Najwyższej Ukrainy, współprzewodniczący Grupy Parlamentarnej ds. Kontaktów Międzyparlamentarnych z Rzecząpospolitą Polską, Björn Söder, członek delegacji do OBWE i delegacji Riksdagu Szwecji do Zgromadzenia Parlamentarnego NATO, Markijan Malsky, dziekan Wydziału Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Lwowskiego. Gośćmi tej części konferencji byli tez Mihail Popșoi, wiceprzewodniczący Parlamentu Republiki Mołdawii, Žygimantas Pavilionis, członek Komisji Spraw Zagranicznych w Seimasie Litwy oraz Richard Hörcsik, przewodniczący Komisji ds. UE Zgromadzenia Narodowego Węgier, a także Nikoloz Samkharadze, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Gruzji i Rozália-Ibolya Biró, przewodnicząca Komisji Spraw Zagranicznych Izby Deputowanych z Rumunii a także Zdzisław Krasnodębski, poseł do Parlamentu Europejskiego.
Dyplomacja parlamentarna dziś szczególnie ważna – mówił wicemarszałek Ryszard Terlecki. Łamie mi się glos, gdy patrzą na naszych kolegów z Ukrainy. Chcemy dziś wyraźnie powiedzieć, że Ukraina nie jest sama. I musimy mówić o tym silnym wspólnym głosem, ukazując jedność w Europie Środkowej – mówił wicemarszałek Sejmu RP Ryszard Terlecki.
Powołaliśmy Międzynarodowy Klub Europy Karpat. Członkami są osobistości z Europy Środkowej. Mamy nadzieję, że w przyszłości będziemy ten klub nazywać Klubem Trzech Mórz. Na razie swój akces zgłosiła z różnych zakątków Europy. Chcemy współpracować na rzecz postulatów, które przez lata w czasie naszych konferencji Europa Karpat były zgłaszane – między innymi na rzecz Strategii Karpackiej oraz uniwersytetu karpackiego – mówił poseł Marek Kuchciński zachęcając do współpracy na rzecz wspólnej ochrony dziedzictwa Karpat oraz ich wykorzystania dla przyszłych pokoleń.
Wielkie zainteresowanie wzbudził panel dyskusyjny zatytułowany „Znad Bałtyku nad Morze Czarne i Egejskie przez Karpaty? Nowe połączenia w ramach sieci TEN-T szansą dla regionu”.
Dyskusję zdominował temat VII Carpatii jako międzynarodowym szlaku łączącym północ i południe Europy.
Po raz jedenasty biorę udział w tym ważnym wydarzeniu w tej części Europy. To wydarzenie, które nie tylko jest szansą spotkania i wymiany poglądów, ale dokonuje także zmian w świadomości Polaków, Słowaków, Rumunów, Węgrów, ale także Łotyszy czy Litwinów. Przed laty i przez lata mówiliśmy co trzeba zrobić w sferze transportowej w naszej części Europy wobec zaniedbań, które tu są I to się dzieje. Jesteśmy w roku, w którym podpiszemy już ostatnie umowy na budowę Via Carpatii na terenie Polski , kiedy Via Carpatia wpisana jest do sieci europejskich korytarzy transportowych – mówił w Krasiczynie minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.
W dyskusji udział wzięli między innymi Oleksandr Kubrakov, minister infrastruktury Ukrainy, Tālis Linkaits, minister transportu Łotwy oraz Jan Sechter wiceminister transportu Czech. Słowacki głos zaprezentował Peter Hrapko z ministerstwa transportu i budownictwa a węgierski Peter Toth zastępca sekretarza stanu ds. transportu.
To wielki sukces wielu osób, że Komisja Europejska po wielu latach naszych starań zdecydowała o nowym szlaku europejskim. Dziękuję kolegom z wszystkich krajów zaangażowanych w popieranie tej inicjatywy, której orędownikiem był prezydent Lech Kaczyński. Dziś możemy liczyć, że porty leżące nad Bałtykiem będą skomunikowane z południem Europy. To sukces naszej część Europy – mówił minister Andrzej Adamczyk- My jesteśmy aktywnymi narodami i już myślimy o korytarzu Rail Carpatia – mówił minister przypominając, że polski odcinek szlaku w pełni gotowy będzie w 2026 roku.
30 procent trasy po stronie polskiej jest już udostępnione – podawał szczegóły wiceminister Rafał Weber. - W realizacji jest 50 procent trasy. Ostatnie 20 procent wejdzie wkrótce w fazę realizacyjną. Cała trasa po stronie polskiej to koszt rzędu 30 mld złotych – podkreślał wiceminister Weber.
Uczestnicy 32. edycji Europy Karpat skupili się także na kwestii Zielonego Ładu w Europie Karpat. Uczestnicy panelu, wśród których znalazł się Komisarz UE ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski dyskutowali o szansach rolnictwa ekologicznego jako perspektywy rozwoju dla małych i średnich gospodarstw rolnych a także na temat rolnictwa węglowego, strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz strategii leśnej. W debacie udział wzięli także Viorel Gherciu, minister rolnictwa i przemysłu spożywczego Mołdawii Petr Jílek, wiceminister rolnictwa Republiki Czeskiej , Zsolt Feldman, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa Węgier oraz przedstawiciele polskiego rządu Edward Siarka, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska i Norbert Kaczmarczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Na zakończenie pierwszego dnia konferencji jej uczestnicy wzięli udział w panelu poświęconym odbudowie gospodarek regionu karpackiego po kryzysie gospodarczym.
Głos w dyskusji zabrali między innymi Piotr Arak, Dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Ján Hudacký, Konsul Honorowy RP w Preszowie, Jan Sarnowski, Wiceminister Finansów RP, Waldemar Buda, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej RP oraz Mihaly Khariy, Dyrektor Centrum na rzecz Transformacji. W debacie wziął udział marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl.
Przesłanie do uczestników konferencji przesłała Elisa Ferreira Komisarz ds. spójności i reform, która mówiła o ogromnej pomocy, która płynie do regionów po pandemii i wywołanym nią kryzysie.
Karpaty mają ogromne atuty i zachwycają swym pięknem. Musimy pomóc wykorzystać potencjał tego obszaru, aby był on miejscem dobrego życia dla kolejnych pokoleń. Jestem pod wrażeniem tego, że swymi działaniami integrują państwo przedstawicieli zarówno krajów członkowskich UE, jak i państw z poza unii. Komisja Europejska poprzez politykę spójności zachęca regiony do współpracy w wieku aspektach także w kontekście współpracy międzyregionalnej. Jesteśmy pod wrażeniem, że tak dzieję się w Karpatach. – mówiła komisarz Ferreira. Karpaty powinny postawić na trzy aspekty. Pierwszy to biznes i przedsiębiorczość, na co pozwala potencjał turystyczny Karpat. Drugi to wysoka jakość usług publicznych a trzeci inwestycje w ochronę środowiska i klimat. W polityce spójności są ogromne pieniądze na inwestycje, a sekretnym składnikiem sukcesu są ludzie – ich pomysły i praca. Wierzę, że Karpaty mają przed sobą świetną przyszłość – mówiła podczas konferencji komisarz UE Elisa Ferreira.
Marszałek Władysław Ortyl mówił o szansach jakie dla karpackiej części Europy daje Strategia karpacka.
Karpaty są piękne i mają potencjał, ale potrzebują wsparcia i pomocy. To dla nas dobra wiadomość, że pani komisarz Ferreira postrzega naszą konferencję jako dużą aktywność w makroregionie karpackim. Strategia karpacka, o którą zabiegamy może stać się instrumentem rozwoju Karpat, instrumentem budowy pozycji tej części Europy, szczególnie w sferze turystyki – mówił w czasie konferencji marszałek Władysław Ortyl. – Na Podkarpaciu z sukcesem korzystamy ze środków europejskich oraz z budżetu państwa. Czekamy z gotowymi projektami na Fundusze Europejskie dla Podkarpacia i na programy krajowe. Myślenie i działanie projektowe są dla nas codziennością. Chcę zwrócić uwagę na obszar związany z turystyką – turystyką kulturową, która może zostać pobudzona przez twórczą przedsiębiorczość. Mamy w Karpatach ogromne pokłady twórców - rękodzieła, obyczaju, malarstwa, kapel, architektury, to wszystko musimy włączyć w twórczą przedsiębiorczość , tworząc szansę dla swoistych mikroprzedsiębiorstw. Aby móc dobrze to wszystko wykorzystać potrzebna jest nam strategia karpacka. Stąd liczymy na duża ofensywę dyplomatyczną w kierunku Rumunii, co przyniesie z pewnością korzyści dla wszystkich regionów i krajów obszaru Karpat – podkreślał marszałek Władysław Ortyl.
Pierwszy dzień konferencji Europa Karpat zakończyło przedpremierowa prezentacja wystawy - Międzynarodowe Triennale Malarstwa Regionu Karpat - Srebrny Czworokąt 2021. Wydarzenie odbyło się pod honorowym patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy.
Tekst: Aleksandra Gorzelak -Nieduży
Screenshoty: Anna Magda
Biuro prasowe UMWP
